Цалингийн бага зэргийн өсөлтийг даахгүй зах зээл

Өнөөдөр үдээш хойш 15 цагаас 16 цагийн хооронд төв замын хөдөлгөөн хаах гэнэ гэж сонсоод яагаад? гэтэл юмны үнэ хэт өсөж байгаа учраас хэсэг нөхдүүд улс төрийн жагсаал хийх гэнэ гэж сонсов.
Үгүй нээрээ юмны үнэ бүр “галзуурчээ” гэж хэн хүнгүй ярих боловч яаж ч чадахгүй байгаа шүү дээ. Миний ч гэсэн унааны зардал, хүнсний зардлууд хэт их өсөн, заримдаа ойр зуур газарт бол явган алхан, хөдөлгөөний дутагдал, санхүүгийн хямралдаа анхаарал хандуулах гэж мэрийж байгаа билээ. Үнэ өсөөд ирэхээр хүн бүр л бухимдан, учир шалтгааныг нь хайдаг болсон, тул бодлоосоо та бүхэнтэйгээ хуваалцахаар шийдлээ.

Зээ хөө, Энхболдын засгийн газар ноднин төсвийн ажилчдын цалинг эрс нэмнэ гэж байгаад хэр зэрэг нэмсэн нь тодорхойгүй ч ямар ч байсан нэмсэн. Энэ дуулианаар зарим хувийн аж ахуйн нэгжүүд ч гэсэн цалингаа боломжоороо нэмж, бас Засгийн газраас тогтоож өгсөн амьжиргааны доод түвшинг 108,000 төгрөг болгож өгсөн. Мөн хүүхэдтэй айл бүр хүүхдийн халамжийн мөнгө төрөөс авах болсон.

Энэ мэтээр төсвийн зардал зэрэг өсөн, зах зээл дээр мөнгөний нийлүүлэлт нэмэгдэн, барааны эрэлт нэмэгдэж, нийлүүлэлт хомсдох болсон нь өнөөдрийн үнийн өсөлтийн шалтгааны нэг. /Өнөөдөр ноднингийн өдийд 360 төгрөгөөр худалдан авдаг байсан "Зууван чех" талх өнөөдөр 800 төгрөг болсон/

Зүй нь ажилчдын цалинг нэмэхдээ /эдийн засгийн хэллэгээр/ ажилчдын хөдөлмөрийн бүтээмжтэй хэрхэн уялдуулснаас хамаарч эдийн засаг, нийгэмд томоохон үр дагавар бий болдог билээ. Эдийн засгийн энэ хялбар томъёолол нь нэрлэсэн цалингийн өсөлтөөс бүтээмжийн өсөлт хоцорвол инфляци үүсдэг гэж үздэг. Өнөөдөр имфляци яг хэд болж байгааг сонирхож үзтэл олигтой мэдээлэл алга. Инфляцийг олохдоо нэрлэсэн цалингийн өсөлтөөс бүтээмжийн өсөлтийг хасдаг. Жишээлбэл, цалин 3 хувиар нэмэгдэхэд хөдөлмөрийн бүтээмж 3 хувиар өсч байвал инфляцийн түвшинд цалингаас хамаарсан ямар нэг өөрчлөлт орохгүй. (0=3-3) Харин бүтээмж 1 хувь болон буурахад цалин хөлсний хэмжээ 6 хувь болж өсвөл инфляци 6-1=5 хувьтай байна гэсэн үг. Ифляцийн өсөлт ямар ч оронд байж байдаг ба нэг оронтой тоо буюу 5-6 хувьтай байвал хэвийн гэж үздэг бол хоёр оронтой тоо гарч байгаа бол болохоо байх нь ээ гэсэн үг.

Манайд нэмэгдсэн цалингийн өсөлт сөрөг үр дүнд хүргэж байна гэж мунхаг би бээр боддог. Жирийн иргэд цалингийн тэрхүү өсөлтийг сонгуулийн шоу байжээ гэдгийг энэ хаврын үнийн өсөлтөөс мэдэрч эхлээд өнөөдөр жагсаал цуглаандаа хүрчээ. Үнэндээ манайд цалин нэмэх боломж бүрдээгүй байхад өөрөөр хэлбэл хөдөлмөрийн бүтээмж нэмэгдээгүй, үйлдвэрлэл нэмэгдээгүй байхад болчимгүй алхамаар цалинг нэмжээ гэж бодож байна.

Энд ярьж байгаа имфляцийг мэдэхгүй хүн арай бидний дарга болоогүй биз. Тэд зөвхөн ирж яваа сонгуульд таатай уур амьсгал авчирна гэж үзэн цалинг нэмсэн. Гурилын үнийг хэрхэн тогтворжуулах талаар асуусан сэтгүүлчийн асуултанд нэгэн эрх мэдэлтэн "Гурил үйлдвэрлэгчийн татварыг тэглэсэн, нааштай үр дүнд хүрнэ" гэсэн дэн дун хариулт өгсөн байна лээ. Нэгэнт нэмэгдчихвэл нэг хэсэгтээ л зөв гольдролд оруулахад хэцүү гэдгийг төр засаг минь мэдэвч, эрх мэдлийг горьлогч нарт ард түмний амьдрал хамаагүй мэт зан гаргаж байна.
Үнийн өсөлтөнд олон хүчин зүйл байгаа ч би зөвхөн цалинг нэмэхэд үзүүлэх нөлөөг та бүхэнтэй хуваалмаар санагдлаа.